γράφει ο Δ. Ζαφειρόπουλος



Άλλη μια επέτειος της 28ης Οκτωβρίου πλησιάζει εν μέσω οικονομικής κρίσης και ξεδιάντροπης πια παραχώρησης της εθνικής κυριαρχίας. Είναι λογικό η σκέψη πολλών να κατευθυνθεί στον ηγέτη του "Όχι" Ιωάννη Μεταξά. Ελπιδοφόρο είναι ότι φέτος θα διεξαχθούν αρκετές εκδηλώσεις αφιερωμένες σε αυτόν, στον γενικότερο βίο του και στην συμβολή του στο έπος του '40. Όπως επίσης δεν αποτελεί αξιοπερίεργο το ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει και εκδίδονται πολλά βιβλία αφιερωμένα σε αυτόν, γραμμένα μάλιστα με τρόπο αντικειμενικό. Καταργώντας έτσι τον αριστερό μανδύα ο οποίος κάλυπτε συνήθως μέχρι προολίγου τις όποιες αναφορές στον Ιωάννη Μεταξά και στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Ο γράφων θα έχει την τιμή την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου, στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής να συντονίσει μία από τις εκδηλώσεις, τις αφιερωμένες στον εθνικό κυβερνήτη. Σε αυτήν θα αναπτυχθούν πολλές από τις πτυχές της προσωπικότητάς του και του πολυτάραχου βίου του ξεκινώντας από τις στρατηγικές του ικανότητες και την συμβολή του στην προπαρασκευή και διεξαγωγή και φτάνοντας στα ερωτηματικά που προκύπτουν από τον περίεργο θανατό του. Στα πλαίσια επίσης αυτής της εκδήλωσης θα γίνει και αναφορά στις πολιτικές ιδέες του και στον χαρακτήρα ιδεολογικό και πολιτικό που είχε η 4η Αυγούστου. Ειδικά αυτή η αναφορά θεωρούμε ότι σήμερα είναι ιδιαίτερα επίκαιρη καθώς μέσα σε όσα λέγονται και γράφονται τα τελευταία χρόνια γι' αυτόν, γίνεται μία προσπάθεια ιδεολογικής αποψιλωσής του. Προσπαθούν δηλαδή κάποιοι να τον παρουσιάσουν πιο εύπεπτα στο ευρύ κοινό, κάτι όμως που τις περισσότερες φορές δεν συνάδει με την αλήθεια. 

Ο Ιωάννης Μεταξάς είτε αρέσει αυτό σε ορισμένους είτε όχι, υπήρξε ο εκφραστής του φασισμού στην Ελλάδα. Ενός ιδιότυπου αν θέλετε φασισμού ο οποίος περιείχε πολλά χαρακτηριστικά τα οποία οφείλονται στην προσωπικότητά του και μόνο. Αλλά φασισμός ήταν, ελληνικός φασισμός και μάλιστα η εγκόλπωση η ιδεολογική αυτή του Μεταξά δεν ξεκίνησε την δεκαετία του '30 αλλά πολύ νωρίτερα. Όπως διεξοδικότερα θα αναπτυχθεί στην εκδήλωση της 26ης Οκτωβρίου, το κίνημα των επιστράτων, του οποίου δημιουργός και ηγέτης υπήρξε ο Μεταξάς, την διετία 1916-1917 περιείχε όλα όσα αργότερα απετέλεσαν ίδια των υπόλοιπων ευρωπαϊκών φασιστικών κινημάτων. Ήταν κίνημα λαϊκό, που εξέφραζε την κατώτερη αστική τάξη και τους μικροϊδιοκτήτες της περιφέρειας. Ήταν κίνημα αυταρχικό που προέβαλλε την μοναδικότητα ενός ηγέτη, αυτή του Κωνσταντίνου του στρατηλάτη και δεν είχε κανένα ηθικό ή πολιτικό πρόβλημα να προσφύγει σε βίαιες μεθόδους για την επίτευξη των σκοπών του. Φυσικά, οι πολιτικές απόψεις του Ιωάννη Μεταξά, διαμορφώθηκαν περαιτέρω και από τον εθνικό διχασμό που ακολούθησε αλλά και φυσικά από το πλήθος των καθεστώτων και κινημάτων τα οποία κυρίως την δεκαετία του '30 εμφανίσθηκαν στην Ευρώπη και στον κόσμο. Σε καμία περίπτωση η 4η Αυγούστου δεν έπαιξε με τον φασισμό ούτε προσπάθησε να μιμηθεί κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά του. Ήταν κι' αυτό ένα κίνημα της μεσαίας τάξης, σε αντίθεση με το μεγαλοαστισμό των τότε κοινοβουλευτικών κομμάτων και είχε μάι σαφέστατη κοινωνική πολιτική υπέρ των εργατών και των αγροτών. Είχε ακόμη χαρακτήρα στρατιωτικό γι' αυτό και το θαύμα του '40, αλλά επίσης και φυλετικό, μιας και ο Μεταξάς μιλώντας για τον τρίτο ελληνικό πολιτισμό ήταν ο μοναδικός πολιτικός εκφραστής, ο οποίος ενστερνίστηκε την θεωρία της αδιάλειπτης συνέχειας του ελληνισμού από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο και μετά στην σύγχρονη εποχή.

Στην εποχή μας που ακριβώς τα κοινωνικά φαινόμενα με την διάλυση της κοινωνικής συνοχής και ειδικά της μεσαίας τάξης, αυτές οι ιδέες και πρακτικές δεν μπορούν να έχουν μόνο ιστοριογραφικό ενδιαφέρον. Όχι απλά γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά γιατί από την πολιτική και κοινωνική κρίση που υπάρχει στην πατρίδα μας σήμερα, δεν έχει δοθεί κάποια πειστική απάντηση και λύση εκτός από τα παιχνίδια με την επανάσταση που ονειρεύεται ότι θα κάνει η αριστερά του ΠΑΜΕ και του ΣΥΡΙΖΑ.

πηγή: elkosmos.gr